پروتئین ها
این دسته مهمترین نوع مواد غذایی هستند. پروتئینها در ساخت و ساز سلول های بدن نقش بسیار مهمی دارند . از طرف دیگر تمام آنزیم هایی كه در بدن باعث انجام واكنش های مختلف می شوند از جنس پروتئین هستند . در واقع تمام عملكرد های رشد و ترمیم بدن ، توسط پروتئین ها انجام می شود .

پروتئین ها از تركیب اسید های آمینه ایجاد می شوند . دو نوع اسید آمینه وجود دارد :
1 - اسید آمینه های غیر ضروری كه بدن قادر به تولید آنها می باشد
2 – اسید آمینه های ضروری كه بدن نمی تواند آنها را تولید كند و بایستی از طریق خوردن غذا ها به بدن برسند .

برخی از اسید آمینه ها در افزایش قدرت تمرکز و حافظه نقش مهمی دارند از جمله آنها : گلوتامات ، آسپارتات ، فنیل آلانین ، تیروزین ، GABA و ... که این اسید آمینه ها در پروتئین های گیاهی و حیوانی به وفور یافت می شوند .
از سوختن هر 1 گرم پروتئین در بدن 4 كیلو كالری انرژی آزاد می شود البته همانطور كه در بالا اشاره كردیم ارزش پروتئین ها بیشتر به نقش این مواد در ساخت و ساز سلول ها و آنزیم ها مربوط می شود تا تولید انرژی . در واقع سوخت اصلی بدن قند می باشد و در شرایطی که بدن با کمبود قند مواجه می شود مثلا هنگام روزه داری از چربی ها به عنوان سوخت استفاده میکند و در شرایطی مثل گرسنگی های طولانی که ذخایر چربی بدن نیز تمام می شود بدن به ناچار شروع به شکستن و سوزاندن پروتئین ها می کند .

در یك رژیم مناسب غذایی حدود 15 % از كالری مورد نیاز بدن در شبانه روز بایستی از پروتئین ها تامین شود . پروتئین ها با این كه همگی در واحد وزنی یكسان كالری تقریبا مساوی آزاد می كنند اما مصرف برخی از انواع آنها نسبت به بقیه ارجحیت دارد كه بر این اساس پروتئین ها را به صورت زیر تقسیم بندی میكنیم :

پروتئین های دیر هضم

این دسته از پروتئین ها كه بیشتر از محصولات حیوانی تهیه می شوند برای هضمشان زمان و انرژی قابل توجهی در بدن مصرف می شود . از طرفی در نتیجه هضم این دسته از پروتئین ها ، مواد زائد قابل توجهی نیز از قبیل اسید اوریك ، اوره و ... تولید می شود . ولی از طرف دیگر این پروتئین های حیوانی دارای مواد و تركیبا تی هستند كه برای بدن لازمند لذا تو صیه میكنیم حتی المقدور این دسته از مواد هفته ای دو یا سه بار مصرف شوند . پروتئین های این گروه عبارتند از : انواع گوشت های قرمز ، لبنیات پرچرب و ...
در مورد خانم ها که به دلیل دفع بیشتر آهن نیاز بدنشان بیشتر از آقایان می باشد مصرف گوشت قرمز بیشتراز آقایان توصیه می شود .

پروتئین های زود هضم

این دسته از پروتئین ها كه بیشتر شامل پروتئین های گیاهی می شوند بر خلاف دسته قبلی هضمشان راحت تر است . در نتیجه هضمشان مواد زائد كمتری نیز تولید می شود ولی تمامی اسید آمینه های ضروری را در خود ندارند لذا توصیه می كنیم تا حد ممكن ، بیشتر نیاز روزانه بدن به پروتئین ها از این گروه تامین شود .
پروتئین های این گروه عبارتند از : گوشت سفید مثل ماهی و مرغ( به خصوص گوشت ماهی) ، سفیده تخم مرغ ، سویا ، حبوبات (مثل عدس ، نخود ، لوبیا )،غلات ، لبنیات کم چرب ، مغز های گیاهی (مثل گردو ، بادام ، فندق ، پسته ) و .... .

پروتئین های حیوانی تمام اسید آمینه های ضروری برای رشد و ترمیم سلول ها را دارند لذا پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا نامیده می شود .ولی پروتئین های گیاهی تمام اسید آمینه های ضروری را ندارند لذا توصیه میشود ترکیبی از حد اقل دو پروتئین گیاهی با هم مصرف شود تا تمام اسید آمینه های ضروری بدن تامین شود .برای مثال غلات با حبوبات با هم مصرف شوند مثل عدس پلو ، باقلا پلو ، نان و خوراک لوبیا و ...